Hạ đường huyết là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả

Hạ đường huyết là gì, nguy hiểm như thế nào? Đây không chỉ là rào cản trong việc kiểm soát đường huyết mà còn là mối đe dọa tiềm ẩn đến sức khỏe và tính mạng nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời. Cơn hạ đường huyết có thể âm thầm khởi phát và nhanh chóng gây rối loạn ý thức, co giật, thậm chí dẫn đến hôn mê sâu. Vì vậy, việc trang bị kiến thức về hạ đường huyết, cách phòng tránh và ứng phó đúng cách là điều cần thiết để mỗi người chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân.

Hạ đường huyết là gì?

Hạ đường huyết là hiện tượng xảy ra khi nồng độ glucose trong máu giảm xuống mức quá thấp, thường dưới ngưỡng 3,9 mmol/L hay 70 mg/dL. Glucose là nguồn năng lượng chính mà cơ thể, đặc biệt là não bộ, cần để duy trì các hoạt động sống. Khi lượng đường huyết không đủ, các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh, sẽ không nhận đủ “nhiên liệu” để hoạt động, dẫn đến nhiều rối loạn nguy hiểm.

Tình trạng này không chỉ gây khó chịu ngay lập tức mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như co giật, bất tỉnh, thậm chí hôn mê nếu không được xử lý kịp thời. Đặc biệt với người mắc bệnh tiểu đường hoặc đang điều trị bằng insulin, hạ đường huyết là biến chứng nguy hiểm cần theo dõi chặt chẽ.

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu của hạ đường huyết và có phương pháp can thiệp đúng cách là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa những hậu quả không mong muốn.

Nguyên nhân gây hạ đường huyết

Hạ đường huyết là tình trạng thường gặp ở những người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là khi đang điều trị bằng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết đường uống. Tuy nhiên, không chỉ riêng bệnh nhân tiểu đường, hạ đường huyết còn có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ lối sống, chế độ ăn uống cho đến các yếu tố bệnh lý và môi trường.

1. Sử dụng Insulin hoặc thuốc hạ đường huyết không đúng cách

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất ở bệnh nhân tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường type 1. Việc tiêm insulin với liều lượng không phù hợp hoặc không theo chỉ dẫn của bác sĩ có thể khiến lượng đường trong máu giảm quá mức. Sự hấp thu insulin có thể thay đổi tùy theo vị trí tiêm, tình trạng sức khỏe, thói quen vận động… khiến nồng độ insulin trong máu tăng đột ngột, vượt quá nhu cầu thực tế của cơ thể.

Ngoài ra, việc thay đổi loại insulin hoặc thuốc uống mà không có sự tư vấn chuyên môn cũng dễ dẫn đến hạ đường huyết nghiêm trọng.

2. Thay đổi khẩu phần ăn hoặc bỏ bữa

Giảm khẩu phần ăn đột ngột, bỏ bữa hoặc lùi giờ ăn khi đang dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết là nguyên nhân dễ dẫn đến tụt đường huyết. Cơ thể thiếu glucose để chuyển hóa, trong khi insulin vẫn hoạt động mạnh, gây mất cân bằng đường huyết.

3. Vận động thể lực quá mức

Tập luyện cường độ cao hoặc vận động kéo dài có thể làm tiêu hao lượng đường dự trữ trong cơ thể nhanh chóng. Người bệnh tiểu đường type 1 đặc biệt dễ bị hạ đường huyết nếu không điều chỉnh lượng carbohydrate trước và sau khi tập luyện.

4. Ảnh hưởng từ việc uống rượu bia

Rượu làm gián đoạn quá trình tân tạo glucose tại gan, khiến cơ thể không kịp bổ sung đường máu khi cần thiết. Uống rượu khi bụng đói, không ăn kèm thực phẩm dễ gây hạ đường huyết đột ngột mà người bệnh lại khó nhận biết vì tác động của cồn làm mờ nhạt các triệu chứng cảnh báo.

5. Giảm đề kháng insulin hoặc tăng nhạy cảm với insulin

Khi cơ thể giảm đề kháng insulin, chẳng hạn như ở phụ nữ mang thai, người bị nhiễm trùng, hoặc người mới giảm cân nhiều, sự nhạy cảm với insulin tăng lên. Điều này khiến insulin hoạt động mạnh hơn, dễ gây ra hạ đường huyết nếu không kịp thời điều chỉnh liều lượng thuốc.

6. Một số nguyên nhân khác

• Thay đổi loại insulin mà không có sự theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ.
• Bệnh lý về gan hoặc thận: làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và dự trữ glucose.
• Tác dụng phụ của thuốc: một số loại thuốc có thể tương tác gây tăng nguy cơ tụt đường huyết.

Việc nắm rõ các nguyên nhân gây hạ đường huyết giúp người bệnh và cả người khỏe mạnh chủ động phòng ngừa, điều chỉnh lối sống và chế độ điều trị hợp lý để bảo vệ sức khỏe

Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết hạ đường huyết

Hạ đường huyết là tình trạng nguy hiểm nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời. Tuy nhiên, cơ thể thường phát ra những tín hiệu cảnh báo rõ ràng khi lượng đường trong máu xuống thấp, giúp bạn dễ dàng nhận biết để có biện pháp xử lý ngay lập tức. Các dấu hiệu này có thể thay đổi tùy mức độ hạ đường huyết và thể trạng từng người, nhưng phổ biến nhất bao gồm:

1. Triệu chứng sớm

Ở giai đoạn đầu khi lượng đường máu giảm dưới mức bình thường, cơ thể sẽ kích hoạt cơ chế cảnh báo với các triệu chứng như:

• Cảm giác đói cồn cào: Đây là phản ứng tự nhiên khi não bộ nhận diện glucose sụt giảm, thúc đẩy bạn cần nạp năng lượng ngay.
• Run rẩy, bủn rủn tay chân: Cơ bắp thiếu glucose gây nên hiện tượng run, khó kiểm soát vận động.
• Đổ mồ hôi lạnh: Tuy không vận động nhưng cơ thể vẫn toát mồ hôi do phản ứng thần kinh tự chủ trước thiếu hụt năng lượng.
• Tim đập nhanh, hồi hộp: Nhịp tim tăng như một phản ứng để bơm máu cung cấp oxy và năng lượng cho các cơ quan trọng yếu.
• Cảm giác hồi hộp, bồn chồn, lo âu không rõ lý do.

2. Triệu chứng thần kinh

Nếu không xử lý kịp thời, lượng glucose tiếp tục giảm sẽ ảnh hưởng đến chức năng của hệ thần kinh trung ương, gây ra các biểu hiện:

• Đau đầu, choáng váng, chóng mặt.
• Mất tập trung, lơ mơ, nói lắp.
• Mờ mắt hoặc nhìn đôi.
• Lú lẫn, mất định hướng thời gian, không gian.
• Khó phối hợp các hoạt động vận động.

3. Triệu chứng nặng và nguy hiểm

Khi lượng đường huyết hạ quá thấp, người bệnh có thể rơi vào trạng thái nguy hiểm với các biểu hiện:

• Co giật.
• Ngất xỉu.
• Hôn mê hạ đường huyết: Nếu không cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn là rất cao.

4. Lưu ý đặc biệt

Ở một số người bị tiểu đường lâu năm hoặc người thường xuyên bị hạ đường huyết, cơ thể có thể mất dần khả năng nhận biết sớm các dấu hiệu tụt đường huyết (hypoglycemia unawareness). Đây là tình trạng nguy hiểm vì người bệnh không kịp xử lý trước khi các biến chứng nghiêm trọng xảy ra.

Hạ đường huyết có nguy hiểm không?

Hạ đường huyết là tình trạng nguy hiểm, đặc biệt nếu không xử lý kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề. Khi lượng đường trong máu xuống quá thấp, não bộ – nơi cần glucose để hoạt động – sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên.

• Nếu mức đường huyết giảm sâu:
• Người bệnh dễ bị lơ mơ, mất tập trung, chóng mặt.
• Có thể co giật, hôn mê do não thiếu năng lượng.

Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn hoặc tử vong.

Ở bệnh nhân tiểu đường, nguy cơ càng cao hơn vì mất cảm giác cảnh báo hạ đường huyết. Đặc biệt, hạ đường huyết về đêm khó nhận biết, dễ dẫn đến hôn mê sâu nếu không được can thiệp.

Biện pháp phòng ngừa hạ đường huyết hiệu quả

Hạ đường huyết là biến chứng dễ gặp ở người tiểu đường, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu bạn chủ động trang bị kiến thức và thực hiện đúng các biện pháp kiểm soát. Việc phòng ngừa không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe hàng ngày mà còn ngăn ngừa các rủi ro nghiêm trọng như hôn mê hay tổn thương não.

1. Kiểm soát chế độ ăn uống hợp lý

• Ăn uống đúng giờ, đầy đủ các bữa chính và bữa phụ để duy trì mức đường huyết ổn định suốt ngày dài.
• Hạn chế việc bỏ bữa hoặc ăn quá muộn, đặc biệt nếu bạn đang dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết.
• Luôn mang theo một vài viên kẹo, bánh ngọt hoặc nước hoa quả bên mình để kịp thời bổ sung khi có dấu hiệu tụt đường huyết.

2. Dùng thuốc đúng chỉ định

• Tuyệt đối không tự ý điều chỉnh liều thuốc hay thay đổi loại insulin mà không có chỉ định của bác sĩ.
• Cần theo dõi đường huyết thường xuyên, đặc biệt khi có sự thay đổi về chế độ ăn, luyện tập hay sức khỏe.

• 

3. Theo dõi đường huyết trước – sau vận động

• Nếu bạn tập thể dục, hãy kiểm tra đường huyết trước và sau khi vận động, đồng thời chuẩn bị đồ ăn nhẹ bên mình.
• Không nên tập luyện quá sức, vì gắng sức kéo dài có thể làm tiêu hao glucose nhanh chóng.

4. Hạn chế rượu bia

• Rượu làm giảm khả năng sản sinh glucose của gan, làm tăng nguy cơ tụt đường huyết, nhất là khi uống lúc đói.
• Hãy luôn ăn kèm khi uống rượu và không nên uống quá mức.

5. Chủ động nhận biết và xử lý sớm

• Khi cảm thấy đói, run tay chân, chóng mặt, mệt mỏi… hãy bổ sung ngay đường bằng cách uống nước ngọt, nước trái cây hoặc ăn kẹo.
• Thông báo cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp biết về bệnh lý tiểu đường của bạn để hỗ trợ kịp thời nếu cần.

6. Luôn mang theo thẻ thông tin y tế

Ghi rõ bạn đang mắc tiểu đường, số điện thoại người thân, bác sĩ điều trị để người xung quanh có thể giúp đỡ khi cần thiết.

7. Hỗ trợ từ sản phẩm thiên nhiên

Bên cạnh các biện pháp trên, sử dụng sản phẩm bổ trợ từ thiên nhiên cũng là giải pháp giúp tăng cường sức khỏe toàn diện, hỗ trợ cơ thể thích nghi tốt hơn với biến động đường huyết. Chillagen X5 với chiết xuất từ trà hoa vàng Ba Vì và nước khoáng Tản Viên giúp thanh lọc cơ thể, cải thiện tuần hoàn và hỗ trợ sức khỏe người tiểu đường, từ đó giảm nguy cơ biến động đường huyết thất thường.

Đừng để hạ đường huyết trở thành mối nguy tiềm ẩn trong cuộc sống của bạn. Chủ động bảo vệ sức khỏe ngay từ hôm nay bằng cách xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, luyện tập đều đặn và kiểm soát đường huyết thường xuyên. Và đừng quên, Chillagen X5 sẽ giúp bạn tăng cường sức khỏe tổng thể, hỗ trợ tuần hoàn và cân bằng năng lượng tự nhiên cho cơ thể nhé!

CHILLAGEN – HÀNH TRÌNH TÁI TẠO VẺ ĐẸP BẢN NGUYÊN

Hotline: 0394 937 560

TikTok: CHILLAGEN VIỆT NAM

Fanpage: Chillagen Việt Nam